ارزیابی آماری داده‌های شبکه ای بارش و دما با داده‌های مشاهده ای در ایران

پژوهش پیشرو با هدف معرفی داده‌های واحد تحقیقات اقلیمی(CRU) و ارزیابی دقت داده‌های آن بهمراه آخرین به روزرسانی داده‌های GPCC در مقابل داده‌های اندازه‌گیری شده ایستگاه‌های همدیدی کشور طی دوره 2014-1985 به انجام رسیده است. برای این منظور داداه‌های بارش ماهانه GPCC، بارش و مؤلفه‌های دمایی CRU با قدرت تفکیک مکانی 5/0×5/0 درجه جغرافیایی برای پهنه ایران، بهمراه داده‌های بارش، متوسط، حداقل و حداکثر دمای ماهانه 88 ایستگاه همدیدی با پراکنش مناسب در سطح ایران از تارنماهای مربوطه دریافت و پردازش شد. برای ارزیابی آماری داده‌های نام برده از آماره‌های ضریب تعیین(2r)، مجذور میانگین مربع خطا(Rmse)، شاخص توافق(IA)، شیب خط(Slope)، اریب(Bias) و ضریب کارایی مدل(EF) استفاده شد. مقایسه‌های آماری انجام شده نشان داد هرچند در حالت کلی داده‌های بارش مؤسسه CRU در سطح ایران بویژه نیمه غربی از دقت مناسبی برخودارند، اما مقدار برآورد بارش در برخی از مناطق بخصوص نواحلی ساحلی خزر و جنوب اعتماد کمتری دارد. زیرا مقدار ضریب تعیین داده‌های بارش CRU در این مناطق به کمتر از 5/0 می‌رسد. این در حالی است که دقت بارش برآوردی توسط GPCC در تمامی مناطق ایران حتی نواحی ساحلی از دقت بسیار بالای برخودارند. بطوریکه نه تنها هماهنگی خوبی از نظر زمانی دارد، بلکه مقدار بارش برآوردی در مناطق مختلف ایران بسیار نزدیک به مقدار بارش ثبت شده در ایستگاه‌های همدیدی می‌باشد. ارزیابی مؤلفه‌های دمایی(متوسط، حداقل و حداکثر دما) نشان داد اگرچه مقادیر برآوردی CRU در نواحی خزری نسبت به سایر مناطق انحراف بیشتری از داده‌های ایستگاهی دارد، اما بیش از 95درصد واریانس داده‌های ایستگاهی منتخب در سطح کشور توسط آن تبیین می‌گردد و بیشتر مقادیر برآوردی حول خط وایازشی پراکنش دارند. این شرایط نشان دهنده دقت و اعتبار بسیار بالای مؤلفه‌های دمایی CRU در پهنه ایران است. بر اساس نتایج حاصل از این پژوهش پیشنهاد می‌شود در مناطق فاقد آمار و موارد نیاز از داده‌های بارش GPCC و مؤلفه‌های دمایی CRU استفاده شود.